Groot denken, klein doen

Van droom naar tastbare daden – de Circulaire Campus groeit uit tot dé hotspot van circulaire denkers, doeners en doorpakkers in de Rotterdamse havenregio. Een plek waar onderwijs, bedrijven en vrijdenkers elkaar vinden om van woorden werkelijkheid te maken. Wat hier klein begint, moet grote impact krijgen.

“Energie, mobiliteit… daar was iedereen al wel mee bezig”, zegt Prof. Dr. Ir. Jan Rotmans, Hoogleraar Transitiekunde bij de Erasmus Universiteit. “Er komt nog een veel fundamentelere storm aan: de grondstoffentransitie. En die is randvoorwaardelijk voor álle andere transities. Als we dáár niets aan doen, wordt het moeilijk.”

Gezicht geven

Het was een wake-up call en een kans. In opdracht van het Havenbedrijf Rotterdam bracht Jan Rotmans de staat van de regio in kaart. Zijn conclusie: “Onze regio barst van de expertise, maar het is allemaal versnipperd. In Brainport Eindhoven of Silicon Valley is dat veel zichtbaarder. Wij moeten dat gezicht ook gaan geven – en dat kan perfect met circulariteit.” Om de circulaire economie te versnellen werd de Circulaire Campus opgericht vanuit TeamNXT. “Als het kloppende hart van een circulaire toekomst in Zuid-Holland”, zegt Tijmen van den Heuvel, business developer bij de Circulaire Campus.

Geen papiertje aan de muur

Tom Houtzager, adviseur bij de A&M Groep, een van de founding partners van de campus, windt er geen doekjes om: “Je kan bovenin de organisatie zeggen ‘we gaan circulair werken’, maar als niemand op de werkvloer begrijpt waarom, dan blijft het bij een papiertje aan de muur.” Bij de Circulaire Campus ligt de nadruk op échte verandering, in de praktijk. Studenten, professionals en bedrijven werken samen aan concrete vraagstukken, zoals A&M Recycling deed met het ontwerpen van een materialenpaspoort voor zeecontainers. En dat is geen papieren exercitie. “Als je van tevoren weet waar een container van gemaakt is, kun je hem aan het eind veel slimmer recyclen. Misschien zelfs hergebruiken of upgraden. Het is niet voor niets dat we als A&M Recycling ooit ons label In2Waste hebben opgericht. Wij willen in onze branche circulaire koploper zijn. En blijven.”

Persoonlijke motivatie

Voor Tom is de motivatie voor circulariteit ook persoonlijk. “Ik ben van een generatie die ziet hoe we de wereld afbreken. Plastic soup in de oceanen, uitstervende koraalriffen… Ik zag het met eigen ogen. Dat raakt me. En dan wil je ook iets doen. Niet alleen praten.” Voor Tijmen begon zijn interesse in circulariteit als iets simpels. “Ik ben eigenlijk gewoon gierig. Gooide nooit wat weg. Maar toen ik op Bali zag hoe plastic letterlijk de lucht in werd gebrand, besefte ik wat dat écht aanricht… dan doet dat pijn. Je wilt dat veranderen.”

Raken, niet dwingen

De kracht van de Circulaire Campus zit in het menselijke. “Wij geloven dat échte verandering begint bij intrinsieke motivatie”, zegt Tijmen. “Je moet mensen niet alleen aanspreken op hun hoofd, maar vooral in het hart raken. Daarom begint elk traject met het zoeken naar dat ‘vuurtje’. Wat drijft jou? Waar loop je voor warm? Vervolgens ga je aan de slag. Niet met schoolboekopdrachten, maar met échte casussen uit de industrie.” Jan vult aan: “We inspireren, we activeren, en dan: dóen. Dat is transitie in actie.” En dat zie je terug op de werkvloer. Tom: “Bij een van onze casussen zaten tweedejaars mbo-studenten aan tafel met experts van Spindler Installatietechniek en TBI. En ze deden volwaardig mee. Dat laat zien: iedereen kan bijdragen. ”

Geen transitie zonder keten

“Transitie doe je nooit alleen”, stelt Jan. “Dat doe je met de hele keten. En liefst zelfs daarbuiten. En dat is precies wat de Circulaire Campus faciliteert.” Huidige transitiepartners zijn onder meer de A&M Groep, Shape Capital, Spindler Installatietechniek, TBI, Rabobank, provincie Zuid-Holland en het Havenbedrijf Rotterdam. Tijmen: “Niet als sponsors, maar als actieve deelnemers. Zij brengen praktijkkennis in, begeleiden casussen en leren zelf net zo goed van het traject. Daarnaast komen zij in contact met potentiële nieuwe medewerkers. De campus wordt gedragen door het bedrijfsleven zelf. Dat is best uniek. En het zorgt voor eigenaarschap.”

Momentum voor havenbedrijven

De Rotterdamse haven is het hart van de Nederlandse economie. Maar als we dat hart niet verduurzamen, pompt het straks niets meer. De Circulaire Campus biedt havenbedrijven de kans om actief bij te dragen aan systeemverandering, én daar zelf beter van te worden.
“Of je nu aan de slag wilt met afvalstromen, restenergie, circulair ontwerpen of het slimmer inzetten van materialen: hier vind je de kennis, de mensen en de motivatie,” zegt Tom. “En je haalt er ook gewoon slimme koppen uit voor je eigen toekomst.”
Tijmen vult aan: “We zoeken bedrijven die willen dóen. Die willen experimenteren, samen ontwikkelen, en die bereid zijn te leren. En dat geldt voor grote terminals, MKB’ers, start-ups én overheden.” Zoals Jan het krachtig samenvat: “Als je écht verschil wilt maken, begin dan hier. Bij jezelf. In je bedrijf. In je haven. Er is geen tijd meer voor afwachten.”

Van pilot naar toekomst

Op 22 april 2025 is de Stichting Circulaire Campus officieel opgericht. Jan: “Daarmee is de campus geen pilot meer, maar een structureel platform voor toekomstmakers. Onze droom? Een volwassen, tastbare plek waar onderwijs, bedrijfsleven en maatschappij circulair samenkomen. “Als we zeggen dat we koplopers zijn,” zegt Tom, “dan moeten we dat ook bewijzen. De Circulaire Campus is onze manier om dat te doen. En het blijft niet bij plannen smeden. “We zijn vorig jaar gestart met een pilot. En nu, met studenten en professionals, gaan we verder bouwen. De ene groep sluit af, de volgende gaat door. Zo bouwen we met elkaar aan systeemverandering.” En dat hoeft niet in Rotterdam te stoppen. “We zien deelnemers uit heel Nederland. Sommigen reizen drie uur op een dag. Dus ja, het is hier in Rotterdam begonnen, maar het stopt hier niet”, aldus Tijmen.

Ben jij als havenbedrijf klaar om circulariteit niet alleen te omarmen, maar ook te sturen? Wil je jouw organisatie, keten of sector meehelpen transformeren – met studenten, bedrijven en experts aan je zijde? Sluit je aan!